تجربیات کارگاهی-استارت نقشه برداری پروژه عمرانی

پس از انتخاب پیمانکار اولین قدم تحویل زمین می باشد که طی آن نقاط مبنای نقشه برداری نیز به پیمانکار تحویل داده شده و با حضور نمایندگان کارفرما،مشاور،نظارت مقیم و سرپرست کارگاه پیمانکار صورتجلسه می شود.

این ایستگاهها همان نقاطی می باشند که در مرحله ی مطالعات، برداشتهای نقشه برداری با اتکا بر آن صورت گرفته و از اینجا به بعد پیمانکار موظف به تثبیت و نگهداری از این نقاط تا مرحله ی تحویل و کنترل نهایی پروژه می باشد.

پس از تحویل نقاط مبنا، اولین گروه از نیروهای پیمانکار و نظارت که وارد کارگاه می شوند مهندسین نقشه بردار می باشند که در اولین قدم،  با انجام پیمایش و عملیات ترازیابی این نقاط که مبنای پروژه می باشند، قرائت و کنترل می شوند که در بسیاری از موارد مشاهده می شود که این نقاط دارای مقداری خطا می باشند که با معیار قرار دادن 2 نقطه ، مختصات سایر نقاط سرشکن می شود وهمچنین نقاط کمکی جهت تسلط کافی بر پروژه ایجاد و تثبیت می شوند..

از آن جایی که نقشه های برداشت شده جهت مطالعات تمامی نیازهای ما را بر طرف نمی کنند، قبل از شروع هرگونه عملیات اجرایی و تغییر در شکل منطقه،شروع به برداشت توپوگرافی عوارض موجود در پروژه می نماییم(چنانچه پروژه ی ما مسیر است اقدام به تهیه نقشه توپوگرافی بزرگ مقیاس و به عرض کافی در دو طرف مسیر می نماییم.) که نقشه ی تهیه شده باید به تایید دستگاه نظارت برسد.

در مرحله ی بعدی اقدام به پیاده سازی نقشه های اجرایی می کنیم که اکثراً با مشکلاتی از قبیل خطا در نقشه ها و در پروژه های مسیر با برخورد با معارضین مختلف از قبیل خطوط انتقال آب وگازو.. مواجه می شویم که در مرحله ی مطالعات دیده نشده اند و می بایستی قبل از شروع هرگونه عملیاتی به صورت کتبی به اطلاع دستگاه نظارت برسد.

در پایان توصیه می شود که از آنجایی که در کار نقشه برداری ما با دیتاها و نقشه ها سروکار داریم،می بایستی کلیه ی اطلاعات به صورت مناسبی بایگانی شده و تا انتهای پروژه نگهداری شوند .

تجربیات کارگاهی -نقشه ازبیلت AS BUILT

 تهیه ی نقشه ازبیلت یا چون ساخت که از خدمات نقشه برداری پس از احداث ساختمان و سازه می باشد،از لحاظ فنی یعنی نقشه وضعیت موجود و  اینکه پس از اجرای یک مرحله از پروژه ،شما با توجه به نیاز پیمانکار و با داشتن گزارشات متریال مصرفی و نقشه های مربوطه کل عملیات انجام شده را به صورت یک نقشه ساختمانی در آورید.و کاربرد آن جهت تعمیرات احتمالی و رفع خطاهای اجرایی سازه برای مرحله بعد است زیرا هیچ وقت سازه همانگونه که شما می خواهید اجرا نمی شود.همچنین جهت تهیه ی صورتجلسات نقشه هایی که در اجرای آنها تغییراتی صورت گرفته برداشت مشترک با نظارت صورت می گیرد. شاخه  باستان شناسی نیز جهت مرمت و نگهداری آثار باستانی یکی ازمصرف کنندگان این گونه خدمات نقشه برداری می باشد. آماده سازی  شبکه نقشه برداری و انتخاب ابزار مناسب جهت تهیه ازبیلت دقیق بستگی به موقعیت و نوع پروژه و تجربه قبلی نقشه بردار در پروژه های مشابه دارد.به طور مثال در یک پروژه ی صنعتی که هدف استقرار سازه بر روی یک سطح تراز می باشد ،برداشت ارتفاعی بسیار ساده با دوربین نیوو بر روی سازه انجام گرفته و پس از ارائه به مهندس اجرا با استفاده از ساب سنگی خطای ارتفاعی بتن کف بر طرف می شود.در سایر برداشتها ازابزارهای مناسب که بسته به پیچیدگی طرح دارد،نظیر دوربینهای متریک دیجیتال، اسکنرهای لیزری ،مجموعه توتال استیشن و با کمک ابزار های دقیق مستند نگاری نظیر سیستمهای فوتوگرامتری برد کوتاه و  یا تجهیزات دقیق نقشه برداری دیگر صورت میپذیرد.

کاربردهای کلی نقشه ازبیلت:

نقشه برداری میکروژئودزی جهت کنترل تغییرات سازه های حساس مانند سد در طول مرحله بهره برداری و نگهداری تهیه نقشه ازبیلت ستونها و دیوار های حایل به منظور چگونگی بررسی وضعیت سازه از نظر نشست ویا پیچش و شاغولی و انتخاب روشهای مناسب تقویت سازه و در صورت امکان رفع خطاها تهیه پلان نمای یک ساختمان جهت اجرای نمای جدید و یا بازسازی نمای موجود که جدیداً باب شده است وپروژه های بازسازی تاسیسات الکتریکی و محل خروجی و ورودی های لوله های تاسیساتی و سایر اجزای ساختمانی نظیر حفرات کانالهای آب و سرویسهای بهداشتی مستند سازی میراث فرهنگی وآثار تاریخی و ملی و تهیه طرح های حفاظت، مرمت، احیاء، ساماندهی بنا ها، محوطه ها و بافتهای تاریخی - فرهنگی  در پایان باید گفت که مهندسان نقشه بردار در پروژه های عمرانی و  ساختمانی باید دید کاملی از مراحل این پروژه ها  و اصطلاحات مهندسی عمران و نقشه خوانی ساختمانی داشته باشند ، تا بتوانند با خلاقیت خود بهترین روشهای ارائه خدمات نقشه برداری مرتبط با درخواست کارفرما را انتخاب کنند، کما اینکه آموزش صحیح نقشه برداری ساختمانی باید در الویت دغدغه های جامعه نقشه برداران باشد تا این قشر از جامعه مهندسی کشور بتواند کلیه منافع و نیازهای صنعت ساختمان را با ارائه خدمات مطلوب جلب کند.

- وظایف دفتر فنی نقشه‌برداری   در واحد نقشه برداری سد

اولا" استخراج اطلاعات نقشه‌‌های سازه‌های اجرایی به اطلاعات مورد نیاز نقشه‌بردار سایت جهت پیاده کردن آن بصورت X و Y و Z و طول و ارتفاع؛ ثانیا" گرفتن اطلاعات از نقشه‌بردار سایت، شامل برداشت‌های نقشه‌برداری که بصورت مشترک با نماینده نظارت برداشت می شود، تبدیل آنها به لیست مختصات و تایید از دستگاه نظارت، جهت محاسبه کلیه احجام اجرایی مرتبط با برداشت‌های نقشه‌برداری مانند بتن پرکننده کف و دیواره‌ها و پروفیله و پیش برشی و ... و همچنین تهیه  As Built‌های موجود و ... می‌باشد که مراحل امور فوق به اختصار شرح داده می‌شود.

-  بررسی و مقایسه زمین طبیعی اولیه که از طرف مشاور ارایه شده است با وضعیت موجود و برداشت آن قسمتی از زمین که با نقشه ارایه شده مغایرت داشته و تشکیل سطوح مربوطه و مچ کردن این سطوح با زمین طبیعی اولیه مشاور و تایید آن از دستگاه نظارت؛

-  این واحد برای حداقل رساندن محاسبات نقشه‌برداری در سایت کلیه مقاطع ارایه شده از مشاور را خصوصا" در مورد سرریز بدنه سد برای حفاری بررسی کرده و پلان و مقاطع را با اطلاعات کامل X و Y و Z و فاصله از محور رسم می نماید. در ضمن برای جلوگیری از خطای محاسبات، این اطلاعات را به مشاور داده و آنها پس از بررسی، از این به عنوان مبنای کنترل نقشه‌برداری استفاده می‌نمایند. بعد از اینکه نقشه‌بردار نظارت بر صحیح بودن اطلاعات صحه گذاشت این مقاطع و پلان به واحد اجرایی و نقشه‌بردار مستقر در سایت داده می شود تا طبق این اطلاعات سر ترانشه و کنترل شیب و کنترل حفاری را انجام دهد؛

-    محاسبه شبکه نقاط اصلی و تایید از دستگاه نظارت؛

-  تشکیل سطح توپوگرافی از محل انفجار با مشخص کردن خط پروژه جهت تعیین عمق چاهها؛

-   محاسبه احجام پر کننده کلیه سازه ها؛

-  محاسبه احجام طبقه بندی سرریز، بدنه سد، سایر سازه‌ها ، ... با ارائه مقطع که در هر مقطع خطوط زمین طبیعی و سنگ غیر انفجاری و سنگ انفجاری و حفاری و پروژه با اطلاعات فاصله و ارتفاع تک تک نقاط نمایش داده می شود . در این قسمت از کار، از اطلاعات سنگ غیر انفجاری و سنگ انفجاری از برداشت مشترک زمین شناسی استفاده می شود؛

-  کنترل عملیات خاکی تا رسیدن به خط پروژه : واحد دفتر فنی با توجه به برداشت‌های نقشه برداری ‌هر دو هفته یک بار چند مقطع از محل حفاری را رسم می نماید که در آن مقطع خط پروژه ، خط حفاری وضع موجود نمایش داده می‌شود، این مقاطع بیشتر برای مدیران و مسئولان اجرایی رسم می شود؛

-  محاسبه مصالح پایکار سنگ شکن از اطلاعات نقشه برداری در هر ماه و ارائه احجام آن به امور قرارداد‌ها؛

-  محاسبه احجام از خاکبرداری، سنگبرداری سرریز و بدنه سد در هر ماه به همراه مقاطع و پلان به تفکیک خاک، سنگ غیر انفجاری و سنگ انفجاری جهت صورت وضعیت ماهیانه و تایید آن توسط نقشه بردار نظارت؛

-  محاسبه احجام اجرایی خاکریزی بدنه سد از قبیل حجم رس،  فیلتر،  ریپ رپ و بالاست؛

-  کنترل عملیات خاکریزی بدنه سد: واحد دفتر فنی با توجه به برداشت‌های نقشه‌برداری هر هفته یکبار چند مقطع از محل خاکریزی را رسم می نماید که در آن مقطع خط پروژه خاکریزی و خط خاکریزی وضع موجود نمایش داده می‌شود. این مقاطع بیشتر برای مدیران و مسئولین اجرایی رسم می‌شود. در ضمن محاسبه حجم خاکریزی هر هفته انجام می‌شود؛

-       محاسبه احجام رویه‌برداری معادن؛

-       محاسبه مختصات گمانه‌های تزریق جهت ارایه به نقشه‌بردار مستقر در سایت؛

-       محاسبه احجام معادن؛

-  همکاری با واحد هیدرومکانیکال جهت استخراج  اطلاعات نقشه‌برداری از نقشه‌های هیدرومکانیکال و سازه‌های مرتبط؛

-  محاسبات احجام اجرایی (سطح پروفیله ، پیش برشی، پر کننده ، تمیز کاری ،سنگبرداری دستی ، بتن اصلی و غیره) کلیه سازه‌ها که در تماس با سنگ بوده از قبیل تونل آبگیر، شفت، دیوارها،  سامپ‌ها، کل سرریز و غیره؛  نتیجه اینکه ما حصل تلاش دفتر فنی نقشه‌برداری ارایه کلیه مدارک و مستندات نقشه‌برداری و تهیه دقیق احجام اجرایی جهت صورت وضعیت قطعی می باشد.

برای کنترل  شاقولی و پیچیدگی ستون های استراکچر فلزی پیشنهاد میشه به این روش عمل کنید:

1-اگر دوربین تئودولیت دارید، با توجه به ارتفاع ستون و در فواصل مورد نیاز ارتفاعی،قبل از استقرار ستون، خط آکس ستون رو در دو بر ستون مشخص کنید(پیشنهاد میشه برای گریز از شیطنت پیمانکاران از لاکی که مقاومت خوبی در برابر پاک شدن داره استفاده بشه) برای کنترل دوربین رو مستقر کرده و تار عمودی رو بر روی خط پای ستون قرار داده و با حرکت تلسکوپ در راستای ارتفاعی شاقولی ستون رو چک میکنیم. برای اینکه بتونیم مقدار ناشاقولی رو به طور دقیق به دست بیاریم ،می تونیم دو طرف خط آکس با خط کش مدرج کنیم.توجه شود که در این روش دو بار باید دوربین رو مستقر کرده و شاقولی رو در دو راستا حتماً چک کنیم. برای کنترل با این روش میتونیم تار عمودی رتیکول رو روی لبه ی ستون نیز بندازیم که با توجه به برش و جوشکاری ستونها عاری از خطا نخواهد بود.

2-با استفاده از دوربین توتال  و شیت منشور،در این روش شیت های منشور را در فواصل ارتفاعی مورد نیاز روی ستون چسبونده و با قرائت مختصات پای ستون و هر کدام از منشورها ،میزان ناشاقولی درتراز ارتفاعی مورد نظر به دست میاد.  در این روش با توجه به کار مختصاتی نیازی به استقرار دوباره ی دوربین برای قرائت طرف دوم نیست.  اگر در هر تراز به جای یک منشور از دو منشور در یک خط استفاده کنیم ،با قرائت دو منشور می تونیم شکل ستون رو ترسیم کرده و پیچیدگی ستون رو نیز به دست بیاریم.

3-اگه دوربین توتال لیزری در اختیار دارید ،بدون تحمل مشقتهای ذکر شده میتونید به راحتی و با قرائت مختصات پای ستون و تراز مورد نظر و مقایسه ی قرائتها مقدار ناشاقولی و احیاناً پیچیدگی رو به دست بیارید.

تجربیات کارگاهی -راه حل اجرایی مشکل کوتاهی بلت صفحه

اگر در هنگام تراز بیس پلیت ، یکی از بلتهای صفحه کوتاه شد، از روش اجرایی زیر می توان استفاده کرد

- می توان تراز این صفحه را پایین تر از بقیه ی صفحات آورد و اختلاف آن را در طول ستون جبران کرد (به همان اندازه , طول ستونی که قرار است روی صفحه نصب شود افزایش یابد)

- اگر این مقدار کاهش جوابگو نبود می توان از کاشت بولت جدید  در بتن سود جست، لذا انکر بولت کاشتنی بدلیل ضعف باربری و تداخل موقعیت اصلا ایده جالبی نیست.

-اگر طول رزوه به اندازه ای باشد که انتقال نیرو میسر باشد بجای دو مهره یک مهره بسته و رزوه را دوپهن میکنیم که پیچ شل نشود .

-اگر طول رزوه آنقدر کوتاه باشد که نیرو قابل انتقال نباشد و وصله هم نمیتواند عمل کند ،بهترین راه جوش دادن انگشتی حفره مهره بعد از سفت کردن آن همانند مقررات وصله جوشی با تائید دستگاه نظارت است .

-اگر زیر و روی بیس پلیت پیچ تنظیم قرار دارد،می توان آنها را باز کرده و تا حدود 4 سانت زیرآن را با گروت پر کرد. البته این بستگی به مقدار رزوه که برای بولت ها به صورت اضافه قرار داده شده ،دارد.

-اگر ارتفاع بیرون زدگی بولت ( projection ) به میزانی باشد که مهره در ان بسته میشود ولی بیرون زدگی بولت از مهره نداریم ، مهره را بسته و پس از سفت کردن آنرا جوشکاری میکنیم . اگر طول منسب بیرون زدگی از بیس پلیت را نداریم میتوان با استفاده از کوپلینگ استاندارد طول بولت را افزایش داد .